ANALYSE – De Nederlandse overheid wil graag, dolgraag overschakelen op schone energie. De CO2-uitstoot kan zelfs bijna met de helft omlaag in 2030.
Om dat doel te halen, is wel een aantal maatregelen nodig dat wordt vastgelegd in het Klimaatakkoord dat dit najaar wordt opgeleverd. Deze maatregelen komen bovenop de huidige energieplannen in het Regeerakkoord.
De hoofdlijnen van het Klimaatakkoord zijn afgelopen dinsdag al gepresenteerd. Daaruit blijkt dat de overheid particulieren vooral via belastingen de schone richting op wil duwen.
Als de plannen doorgaan, gaat de belasting op gas fors omhoog: in 2020 met 0,055 euro en in 2030 met 0,20 euro per kubieke meter. Tegelijkertijd gaat de elektriciteitsbelasting flink omlaag met 0,027 euro per kWh.
Energievergelijker PriceWise berekende wat dit kan betekenen voor de energierekening van een gemiddeld huishouden met een verbruik van 1.500 kubieke meter gas en 3.500 kWh stroom.
Aan gas is een gezin jaarlijks ruim 400 euro meer kwijt als het bij het gemiddelde verbruik blijft, becijferde de prijsvergelijker. Tegelijkertijd dalen de kosten voor stroom met 352 euro.
Helemaal op stroom overstappen
Dit is wellicht een goede reden om helemaal van het gas af te stappen en op stroom over te gaan. Als je daarvoor kiest, heb je als gezin ongeveer 10.000 kWh aan stroom per jaar nodig, schat PriceWise. Daarmee bespaar je jaarlijks 710 euro inclusief btw op energiebelasting.
Pricewise houdt wel een paar slagen om de arm. Een eventuele stijging van het ODE-tarief (Opslag Duurzame Energie) na 2020 is niet in de berekening meegenomen, net als een eventuele stijging van de olieprijzen.
Daarbij kunnen de netwerkkosten voor gas stijgen. “Omdat de totale netwerkkosten door een steeds kleinere groep consumenten gedragen moet worden”, zegt Hans de Kok, directeur van PriceWise. Ook de netwerkkosten voor stroom kunnen toenemen door "de grote druk op het net vanwege zonne-energie en elektrische voertuigen".
Hoe hoog de energierekening wordt, is dus niet met zekerheid te zeggen, maar de conclusie van PriceWise is wel dat gasgebruikers betalen. Dat geldt voor de industrie, het mkb en consumenten.
De laatste groep trekt volgens PriceWise aan het kortste eind als de industrie een miljardensubsidie krijgt. “Dan gaat de ODE nog veel harder omhoog en worden deze kosten uiteindelijk door de belastingbetaler gedragen”, aldus De Kok.
De overstap naar schone energie betaal je zelf
Wie wil profiteren van de lagere belasting op stroom, moet investeren. Zonnepanelen, een warmtepomp: het zijn investeringen waarvoor je zelf moet opdraaien.
De rente op leningen hiervoor is weliswaar aftrekbaar, maar daarmee zijn deze aanpassingen nog steeds niet voor iedereen haalbaar.
De laagste inkomens betalen nu al relatief het meest aan klimaatbeleid. Daar komt nog eens bij dat woningbezitters hun huis kunnen aanpassen. Hoe dat zit met de twee miljoen huurwoningen in Nederland is nog onduidelijk.
En dan zijn er ook nog technische haken en ogen. Is er wel genoeg dak voor zonnepanelen of genoeg ruimte voor een warmtepomp?
En hoe besparend zijn de alternatieven?
Tot nu toe geeft het Klimaatakkoord ook geen antwoord op de vraag in hoeverre de alternatieven een besparing opleveren.
PriceWise noemt het aansluiten op een warmtenet. “Daarvan is de prijs nu nog gekoppeld aan de gasprijs. Het werkt natuurlijk niet motiverend om mensen over te laten stappen naar warmtenetten waarvan de prijs alsnog even hard stijgt als de gasprijs.
En hoe zit het zelf opwekken van zonne-energie? “Omdat de belasting op stroom fors daalt, verdampt ook het salderingsvoordeel grotendeels.” De salderingsregeling wordt de komende jaren aangepast, maar het is nog niet duidelijk wat dit gaat doen met de terugverdientijd van zonnepanelen.